Wpis do księgi wieczystej – co oznacza i jak go dokonać?

Niezależnie od tego, jakiej sytuacji prawnej dotyczy wniosek o wpis do księgi wieczystej (np. wpis prawa własności, wpis bądź wykreślenie hipoteki), procedura składania wniosku jest taka sama. Z artykułu dowiesz się m.in., skąd wziąć formularz wniosku, jak go uzupełnić, jakie dołączyć dokumenty, gdzie następnie złożyć wniosek i jak go opłacić.

Szukasz numeru księgi wieczystej?
Znajdź go na podstawie adresu nieruchomości lub numeru działki:
Wejdź na Ksiegiwieczyste.pl
Sprawdź, jakie to proste!

Co to jest wpis do księgi wieczystej?

Wpis do księgi wieczystej jest specyficzną formą orzeczenia sądowego i jako taki podlega kontroli instancyjnej: od wpisu oraz oddalenia wniosku o wpis, zarówno wnioskodawcy, jak i uczestnikom postępowania wieczystoksięgowego, służy apelacja do sądu okręgowego lub skarga na orzeczenie referendarza (do sądu rejonowego, w którym ten referendarz orzeka).Wpis ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o dokonanie wpisu, a w przypadku wszczęcia postępowania z urzędu – od chwili wszczęcia tego postępowania.

Wpis w księdze wieczystej dokonywany jest tylko na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu. Przy czym przepis szczególny musi być przepisem o randze ustawy. Przepisem o randze ustawy jest np. Art. 62613 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 Nr, 43 poz. 296), który stanowi, że Sąd z urzędu dokona wpisu ostrzeżenia, jeżeli dostrzeże niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

W razie stwierdzenia, że dla tej samej nieruchomości albo dla tego samego ograniczonego prawa rzeczowego prowadzi się dwie lub więcej ksiąg wieczystych, ujawniających odmienny stan prawny, wpisu ostrzeżenia dokonuje się we wszystkich księgach wieczystych założonych dla tej nieruchomości. Sąd również dokonuje z urzędu sprostowania usterek wpisu, które nie mogą wywołać niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Kiedy należy złożyć wniosek o wpis do księgi wieczystej?

Wniosek o wpis do księgi wieczystej należy złożyć w przypadku zaistnienia następujących sytuacji:

• konieczność uaktualnienia istniejącej księgi wieczystej na skutek obciążenia nieruchomości prawem najmu, dzierżawy, prawem dożywocia lub prawem pierwokupu,
• nabycie spadku,
• nabycie nieruchomości, ale tylko wówczas, gdy w akcie notarialnym nie ujęto wniosku o założenie nowej księgi wieczystej oraz wniosku o wpis właściciela do tej księgi,
• podział nieruchomości np. gruntowej na kilka działek, bądź wydzielenie z istniejącej nieruchomości jednej mniejszej nieruchomości,
• zamknięcie księgi wieczystej,
• ustanowienie służebności przesyłu bądź służebności drogi koniecznej na skutek zawarcia umowy np. z przedsiębiorstwem przesyłu energii, którego urządzenia znajdują się na gruncie niebędącym jego własnością,
• ustanowienie hipoteki,
• sprostowania księgi wieczystej,
• przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności.

Obecnie notariusz sporządzając dokument (akt notarialny) umieszcza w nim wniosek do sądu wieczystoksięgowego o wpis do księgi wieczystej prawa własności dla nabywcy nieruchomości, bądź, jeżeli nieruchomość nie posiada założonej księgi wieczystej, notariusz umieszcza w akcie notarialnym również wniosek o założenie księgi wieczystej dla nabywanej nieruchomości.

Notariusz ma obowiązek niezwłocznego przekazania drogą elektroniczną do sądu wieczystoksięgowego, wszystkich wniosków wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu w księdze wieczystej ujętych w akcie notarialnym, a w terminie trzech dni od daty wysłania wniosków drogą elektroniczną powinien przesłać do sądu wszystkie dokumenty sporządzone w formie analogowej (nie elektronicznej), dotyczące danej sprawy.

Złożenie wniosku o wpis w księdze wieczystej przez notariusza za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe uważa się za złożenie wniosku przez stronę czynności notarialnej (ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie, Art. 79, 8a, Art. 92 § 4 § 4 1).

Wpis do księgi wieczystej – kto składa wniosek?

Wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej może złożyć właściciel nieruchomości, użytkownik wieczysty, osoba, na rzecz której wpis ma nastąpić, albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej. W sprawach dotyczących obciążeń powstałych z mocy ustawy wniosek może złożyć uprawniony organ (Art. 6262 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, dalej k.p.c.).

Natomiast w przypadku zmiany prawa własności, przeniesienia tego prawa na inną osobę, właściciel nieruchomości ma obowiązek ujawnienia swego prawa w księdze wieczystej, o czym stanowi Art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, dalej u.o.k.w.i.h., którego treść brzmi: „Właściciel nieruchomości jest obowiązany do niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej. Przy czym, jeżeli osoba trzecia doznała szkody na skutek nieujawnienia prawa własności w księdze wieczystej, właściciel ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą na skutek niewykonania tego obowiązku”.

Przepis ujęty w Art. 35 u.o.k.w.i.h. ma na celu nie tylko ochronę interesów osób trzecich, ale również wzmocnienie wiarygodności stanu ksiąg wieczystych oraz usprawnienie postępowania wieczystoksięgowego.

Obecnie każdy właściciel nieruchomości ma obowiązek niezwłocznie złożyć wniosek o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej. Obowiązek ten jest niezależny od istnienia księgi wieczystej. Każdy wniosek o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej, nawet w sytuacji braku księgi wieczystej, prowadzi do jej założenia z chwilą dokonani pierwszego wpisu (Art. 6268 § 10 k.p.c.).

Jak złożyć wniosek o wpis do księgi wieczystej?

Wniosek o wpis do księgi wieczystej składa się w Sądzie Rejonowym, Wydziale Ksiąg Wieczystych, właściwym dla miejsca położenia nieruchomości.

Wniosek o wpis do księgi wieczystej składa się na piśmie, na urzędowym formularzu KW-WPIS. Formularze, w tym KW-WPIS, dostępne są do pobrania na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (TUTAJ). Formularz należy wydrukować, pamiętając, aby wydruk był obustronny. Wniosek KW-WPIS można również pobrać w sekretariacie sądu.

Po starannym i czytelnym wypełnieniu formularza, należy w kasie Sądu Rejonowego dokonać stosownej opłaty w wysokości zgodnej z taryfą opłat ustaloną dla danego rodzaju wpisu. Opłatę sądową można również wnieść na rachunek bankowy Sądu właściwego dla położenia nieruchomości, dla której składamy wniosek o wpis do księgi wieczystej. Numer rachunku bankowego danego sądu znajdziemy na stronie internetowej sądu, w którym będziemy składali wniosek o wpis KW-WPIS. Należy pamiętać, aby dowód wpłaty opłaty sądowej dołączyć do składanego w sądzie wniosku o wpis (dotyczy również innych wniosków).

Wysokość opłat za wpis lub wykreślenie wpisu w księdze wieczystej oraz założenie księgi wieczystej określa ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005 Nr 1667 poz. 1398, Art. 42 -48).

Wniosek o wpis do księgi wieczystej – wzory wypełnienia

Wypełnienie wniosku o wpis w księdze wieczystej może wydawać się skomplikowane. Aby ułatwić tę czynność, przygotowaliśmy wzory najpopularniejszych wniosków KW-WPIS (wpisem jest również wykreślenie istniejącego wpisu w księdze wieczystej):

• Wniosek o wpisanie hipoteki w księdze wieczystej – wzór wypełniony
• Wniosek o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej – wzór wypełniony
• Wniosek o wykreślenie służebności osobistej mieszkania – wzór wypełniony

Dokumenty wymagane do dokonania wpisu w księdze wieczystej (załączniki do wniosku)

Do wniosku KW-WPIS o dokonanie wpisu w księdze wieczystej należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej.

Minimum wymagań formalnych obowiązujących w postępowaniu wieczystoksięgowym określa Art. 31 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r., który wskazuje, że wpis może być dokonany na podstawie dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym, jeżeli przepisy szczególne nie przewidują innej „lepszej” formy dokumentu. Takim przepisem szczególnym może być np. Art. 158 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, w myśl którego: „Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego”. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

Przyjmuje się, że dokumenty dołączone do wniosku o wpis do księgi wieczystej powinny stanowić dowód posiadający znaczenie dla ustalenia stanu prawnego nieruchomości.

Przepisy kodeksu cywilnego wyróżniają dokumenty urzędowe i dokumenty prywatne. Dokumenty prywatne to dokumenty sporządzone w formie pisemnej albo elektronicznej stanowiące dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (Art. 245 k.p.c.). Natomiast dokumenty urzędowe charakteryzują się tym, że są sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (Art. 244 k.p.c.).

Do dokumentów urzędowych zaliczane są:

1. Akty notarialne.
2. Decyzje administracyjne.
3. Orzeczenia sądowe.
4. Inne dokumenty stwierdzające dokonanie czynności prawnej.

Dokumenty urzędowe powinny charakteryzować się określoną formą, rodzajem i treścią niezbędną do powstania zmiany treści, przeniesienia czy wygaśnięcia prawa podlegającego wpisowi do księgi wieczystej. Jeżeli dołączony do wniosku dokument nie posiada określonych cech, a u jego podstaw powstania brak jest przepisów szczególnych, wówczas dokument taki, aby mógł spełnić swoją rolę, powinien być notarialnie poświadczony.

Przykładem może być zawarcie umowy najmu nieruchomości. W myśl Art. 660 Kodeks cywilny umowa najmu nieruchomości zawarta na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie, nie oznacza to jednak, że aby najem nieruchomości mógł być wpisany w Dziale III księgi wieczystej, wystarczającym jest oświadczenie właściciela nieruchomości z podpisem notarialnie poświadczonym. Jeżeli w takim przypadku nie będzie pisemnego oświadczenia najemcy, umowa najmu pomimo jej wpisania do księgi wieczystej, będzie nieważna.

Wyjątkiem od tego, że do wpisu ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości wystarcza dokument obejmujący oświadczenie właściciela o ustanowieniu tego prawa jest Art. 95 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, zgodnie, z którego treścią podstawą wpisu hipoteki bankowej do księgi wieczystej jest oświadczenie wierzyciela – banku, sporządzone w trybie określonym w Art. 95 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, a nie oświadczenie właściciela nieruchomości (Heropolitańska/Tułodziecka, Hryćków-Mycka /Kuglarz. Ustawa o.k.w.i.h. oraz przepisy związane. Komentarz).

Ad 1 Akty notarialne – stanowią dokument urzędowy sporządzony przez notariusza, którego treść oraz forma zostały określone przez prawo. W akcie notarialnym notariusz, jako osoba zaufania publicznego, dokonuje określonej czynności prawnej (Art. 1, 2 i 79 pkt. 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie). Notariusz, może odmówić sporządzenia aktu notarialnego w przypadku, gdy czynność, która ma być ujęta w akcie notarialnym, jest sprzeczna z prawem. Jednocześnie notariusz sporządzając akt notarialny jest zobowiązany czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i interesów stron umowy notarialnej tak, aby skutki prawne wynikające z umowy były zgodne z obowiązującym prawem.

Ad 2 Decyzje administracyjne – to dokumenty, z których bezpośrednio wynika zmiana stanu prawnego nieruchomości, dla których prowadzone są księgi wieczyste. Decyzje administracyjne mogą również wprowadzać zmiany ograniczonych praw rzeczowych na nieruchomości.

Przykładem decyzji administracyjnych, które stanowią podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej mogą być:

• decyzja o przejęciu przez Agencję Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i ustaleniu odpłatności w trybie Art. 58 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz.U. z 2008r. Nr 50, poz.291 ze zm.) na wniosek rolnika – właściciela tego gospodarstwa;
• decyzja wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o rozgraniczeniu nieruchomości ustalające przebieg granic nieruchomości (Art. 33 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne);
• decyzja starosty o wywłaszczeniu nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa albo właściwej jednostki samorządu terytorialnego za odszkodowaniem (Art. 123 u.o.g.n).

Obok decyzji administracyjnych, których skutkiem są zmiany w stanie prawnym nieruchomości, są decyzje wojewody posiadające istotne znaczenie w postępowaniu wieczystoksięgowym.

Ad 3 Orzeczenia sądowe – mogą być prawomocne lub natychmiast wykonalne. Orzeczenia te mają charakter konstytutywny, jak i deklaratoryjny.

Orzeczenie konstytutywne to orzeczenie, w którym sąd zobowiązuje pozwanego do zawarcia z powodem umowy, która przenosi na powoda prawo własności nieruchomości zgodnie z żądaniem pozwu. Takie orzeczenie jest równoznaczne z zawarciem umowy i stanowi materialno-prawną podstawę wpisu tego prawa do księgi wieczystej (Art. 231 § 1 k.c. w zw. z Art. 64 k.c.). Do orzeczeń o charakterze konstytutywnym należy zaliczyć m.in. orzeczenie o ustanowieniu drogi koniecznej (Art. 145. § 1. k.c.). Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna).

Ad 4 Inne dokumenty aniżeli akt notarialne, decyzje administracyjne czy orzeczenia sadów – przykładowo można tutaj wymienić takie dokumenty jak:

• protokół przejęcia Lasów na podstawie Dekretu PKWN z 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz.U.Nr 15, poz.82),
• dokumenty wystawione przez banki przeznaczone do ujawnienia w księdze wieczystej ustanowienia, zmiany treści i przeniesienia hipoteki w związku ze zbyciem wierzytelności bankowej oraz do dokonania wpisu hipoteki obciążającej użytkowanie wieczyste, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (St. Rudnicki. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych).

Podstawą wpisu w księdze wieczystej może być wyłącznie oryginał dokumentu albo jego odpis uwierzytelniony za zgodność z oryginałem przez notariusza (postanowienie SN: z 2.12.2016r., I CSK 819/15 OSNC 2017, Nr 7-8, poz.9 oraz z 25.3.2019r., I CSK 812/17). Przemawia za tym cel, jakiemu służą księgi wieczyste, a więc bezpieczeństwo w zakresie obrotu nieruchomościami oraz zabezpieczenie kredytu hipotecznego.

Niedołączenie dokumentów do wniosku o wpis do księgi wieczystej, jest uważane za brak formalny podlegający usunięciu.

Opłaty za dokonanie wpisu do księgi wieczystej

Stawki opłat za dokonanie wpisu do księgi wieczystej określa ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005 Nr 1667 poz. 1398 z późn. zmianami). Za dokonanie wpisu do księgi wieczystej pobierane są opłaty stałe, i tak:

• opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa rzeczowego, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej;
• jeżeli wniosek dotyczy wpisu udziału w prawie, pobiera się część opłaty stałej proporcjonalnej do wysokości udziału, nie mniej jednak niż 100 złotych;
• od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności pobiera się jedną opłatę stałą w wysokości 150 złotych niezależnie od liczby udziałów w tych prawach.

Szczegółowe informacje na temat wysokości opłat za poszczególne rodzaje wpisów znajdziesz w artykule: Ile kosztuje wpis w księdze wieczystej?

Jak sąd dokonuje wpisu do księgi wieczystej?

Przepisy w zakresie postępowania w sprawach wieczystoksięgowych określa ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego. W myśl przepisów tej ustawy, wniosek o wpis powinien być w dniu wpływu do sądu zarejestrowany niezwłocznie w dzienniku ksiąg wieczystych i opatrzony kolejnym numerem. Niezwłocznie po zarejestrowaniu wniosku w dzienniku ksiąg wieczystych zaznacza się w odpowiednim dziale księgi wieczystej numer wniosku (wzmianka o wniosku). Wzmianka o wniosku wyłącza rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych. Oznacza to, że księga wieczysta, w której wprowadzono wzmiankę, została pozbawiona ochrony jaką daje rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Złożone w sądzie wieczystoksięgowym wnioski o wpis do księgi wieczystej są rozpatrywane w postępowaniu nieprocesowym.

W trakcie rozpatrywania wniosku o wpis (KW-WPIS) sąd dokonuje kontroli treści wniosku, treści i formy dołączonych dokumentów oraz kontroli samej księgi wieczystej. Czynności w sprawach o wpis może wykonywać referendarz sądowy.

W przypadku wystąpienia sprzeczności pomiędzy księgą wieczystą a dokumentem stanowiącym podstawę wpisu, sąd nie może dokonać wpisu.

Jeżeli kontrola przebiegnie pomyślnie sąd wieczystoksięgowy w osobie sędziego lub referendarza sądowego dokonuje wpisu do księgi wieczystej. Nie jest przy tym wydawane odrębne postanowienie.
Z chwilą złożenia podpisu, wpis staje się jednocześnie orzeczeniem sądu. Następnie sąd zawiadamia wnioskodawcę o dokonaniu wpisu.

W zawiadomieniu, Sąd Rejonowy wskazuje Nr pozycji dziennika, w którym zarejestrowano wprowadzoną zmianę, numer i rodzaj żądań, numer i typ księgi wieczystej, w której wprowadzono zmianę, podstawę prawną wprowadzenia zmiany, oraz szczegółowy wydruk działu księgi wieczystej, w której wprowadzono wpis, np., jeżeli wniosek dotyczył wykreślenia hipoteki to w dziale IV księgi wieczystej nieruchomości obciążonej hipoteką wykreśla się wpis ustanowionej hipoteki, a na druku zawiadomienia istniejący wpis hipoteki prezentuje się na szarym tle (księgi wieczyste prowadzone w systemie informatycznym).

Na dzień dzisiejszy projektowanie i dokonywanie wpisów do ksiąg wieczystych prowadzone jest w systemie informatycznym. Odbywa się ono za pomocą systemu wpisów do ksiąg wieczystych (SWKW), który jest jednym z podsystemów systemu informatycznego „Nowa księga wieczysta”. Drugim podsystemem jest „Centralna Informacja Ksiąg Wieczystych”.

Wpisu do ksiąg wieczystych prowadzonych w systemie informatycznym dokonuje sąd w rubrykach, podrubrykach, polach. Wytyczne w sprawie wpisów do ksiąg wieczystych w systemie informatycznym zostały zawarte w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym (Dz. U. Z dnia 29 listopada 2013 r. poz. 1411).

Przeczytaj: Jak sąd rozpatruje wniosek o wpis do księgi wieczystej?

Czy wpis do księgi wieczystej jest obowiązkowy?

Niestety, pomimo początkowych prób nałożenia obowiązku zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych, zasada obligatoryjnego prowadzenia ksiąg wieczystych nie została zrealizowana. Jak podkreśla Stanisław Rudnicki w ”Komentarzu do Ustawy o księgach wieczystych i hipotece” przyczyną braku obligatoryjności prowadzenia ksiąg wieczystych jest to, że nasze prawo uzależnia tylko w niektórych przypadkach powstanie, zmianę i przeniesienie praw rzeczowych, od wpisu do księgi wieczystej. Jednakże, pomimo braku zapisu w ustawie o księgach wieczystych i hipotece obowiązku zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych, w Art. 35 ustawy ustawodawca nałożył na właściciela nieruchomości obowiązek niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej.

Wprowadzenie do ustawy o księgach wieczystych i hipotece Art. 35 spowodowało, że obrót nieruchomościami bez księgi wieczystej stał się praktycznie niemożliwy, albowiem w myśl Art. 6268 § 10 k.p.c.,wniosek o ujawnienie prawa własności w księdze wieczystej prowadzi obecnie do założenia księgi wieczystej dla nieruchomości, która tej księgi nie posiada, a założenie księgi wieczystej następuje z chwilą dokonania pierwszego wpisu.

Obowiązek ujawnienia swego prawa w księdze wieczystej dotyczy każdej nieruchomości, a więc nieruchomości gruntowej, budynkowej i lokalowej (wieczyste użytkowanie nie może powstać bez ujawnienia w księdze wieczystej).

W praktyce obowiązek ujawnienia prawa własności w księdze wieczystej dotyczy nabycia prawa własności w sposób inny niż poprzez sporządzenie aktu notarialnego. Będą to więc takie czynności prawne jak: nabycie prawa własności do nieruchomości w wyniku dziedziczenia, zasiedzenia lub uwłaszczenia.

W przypadku nabycia nieruchomości poprzez czynność prawną, jaką jest sporządzenie aktu notarialnego, czynność ujawnienia właściciela w księdze wieczystej ciąży na notariuszu. Bowiem w myśl Art. 92§ 4, jeżeli akt notarialny zawiera przeniesienie, zmianę lub zrzeczenie się prawa ujawnionego w księdze wieczystej albo ustanowienie prawa, które może być ujawnione w księdze wieczystej bądź obejmuje czynność przenoszącą własność nieruchomości, chociażby dla tej nieruchomości nie była prowadzona księga wieczysta, notariusz sporządzający akt notarialny, nie później niż w dniu jego sporządzenia, składa wniosek o wpis w księdze wieczystej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.

Na żądanie strony czynności notarialnej, wniosek zawiera żądanie dokonania w księdze wieczystej także innego wpisu związanego z czynnością notarialną.

Ustawodawca nakładając na właściciela nieruchomości obowiązek ujawnienia swego prawa w księdze wieczystej wskazał jednocześnie, że w przypadku gdyby osoba trzecia doznała szkody na skutek nieujawnienia prawa własności w księdze wieczystej, właściciel ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą na skutek niewykonania obowiązku ujawnienia swego prawa w księdze wieczystej bądź na skutek opieszałości w jego wykonaniu.

Według Heropolitańskiej/Tułowiecka, Hryćków-Mycka/Kuglarz, odpowiedzialność właściciela na podstawie przepisu Art. 35 jest odpowiedzialnością deliktową opartą na zasadzie winy. Osoba poszkodowana musi udowodnić wszystkie przesłanki odpowiedzialności, powstanie szkody, jak również przedstawić elementy winy.

W przypadku, gdy zmiana właściciela nieruchomości następuje pozaksięgowo, np. w wyniku dziedziczenia, sądy, organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego oraz notariusze sporządzający akty poświadczenia dziedziczenia zawiadamiają sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej o każdej zmianie właściciela nieruchomości, dla której założona jest księga wieczysta (Art. 36 u.o.k.w.i.h).

Za nieujawnienie prawa własności w księdze wieczystej, opieszałemu właścicielowi nieruchomości grozi grzywna w wysokości od 500 do 10 000 zł. 

Celem w/w przepisu jest zapewnienie zgodności stanu prawnego ujawnionego w treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, co prowadzi jednocześnie do zachowania bezpieczeństwa w obrocie nieruchomościami i zabezpieczenia kredytu hipotecznego.

Podstawa prawna i inne źródła:

1. Ustawa z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece.
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego.
3. Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie.
4. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
5. Stanisław Rudnicki, „Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz”.
6. Izabela Heropolitańska, sędzia Katarzyna Hryćków-Mycka, r.pr. Paweł Kuglarz, dr Agnieszka Tułodziecka, „Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane. Komentarz”, 2019 r.

Foto: Unsplash.com