Postępowanie wieczystoksięgowe regulują przepisy ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece oraz rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy. Nie zawsze jednak przepisy te precyzują wszystkie kwestie związane z postępowaniem w zakresie ujawnienia zdarzeń dotyczących nieruchomości. Jednym z takich zdarzeń jest m.in. zmiana przeznaczenia – oznaczenia funkcji użytkowej lokalu. W szczególności chodzi tutaj o zmianę sposobu użytkowania lokalu z użytkowego na mieszkalny.
Szukasz numeru księgi wieczystej?
Znajdź go na podstawie adresu nieruchomości lub numeru działki:
Wejdź na Ksiegiwieczyste.pl
Sprawdź, jakie to proste!
Być może nie jeden z nas borykał się z tym problemem i składając w sądzie wieczystoksięgowym wniosek o zmianę sposobu użytkowania spotkał się z koniecznością uzupełnienia dokumentów. Świadczyło to o tym, że sąd wieczystoksięgowy nie może dokonać wpisu żądania zmiany sposobu użytkowania na podstawie dołączonych do wniosku dokumentów, bowiem według sądu przedłożone dokumenty nie były dowodem zaistniałej zmiany.
Należy tutaj nadmienić, że sąd wieczystoksięgowy jest sądem rejestrowym i „rozpoznając wniosek o wpis bada jedynie treść i formę wniosku dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej” (Art. 626 Kodeksu postępowania cywilnego). Dlatego też, jeżeli dołączone do wniosku dokumenty nie stanowią dowodu potwierdzającego żądanie, sąd nie dokona wpisu takiego żądania.
Zatem, jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku kierowanego do sądu wieczystoksięgowego z żądaniem o wpis zmiany sposobu użytkowania lokalu, aby wniosek został rozpatrzony pozytywnie? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule.
Dane o lokalu z Ewidencji gruntów i budynków jako podstawa wpisu w księdze wieczystej
Na wstępie, chcielibyśmy przybliżyć funkcjonujące w polskim prawie podstawy oznaczenia nieruchomości w księgach wieczystych oraz w ewidencji gruntów i budynków.
W myśl obowiązujących przepisów ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, Art. 26, podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są dane katastru nieruchomości, a podstawą oznaczenia lokalu w księdze wieczystej jest zaświadczenie o położeniu i powierzchni lokalu, wydane przez spółdzielnię mieszkaniową, a domu jednorodzinnego zaświadczenie wydane przez spółdzielnię. Przy czym oba pojęcia, tj. kataster nieruchomości oraz ewidencja gruntów i budynków, do czasu przekształcenia ewidencji gruntów i budynków w kataster nieruchomości będą funkcjonowały zamiennie.
Z kolei w myśl Prawa geodezyjnego i kartograficznego, Art. 20, ust. 1, ewidencja gruntów i budynków obejmuje m.in. informacje dotyczące lokali – ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej.
Dane o lokalach uszczegółowione zostały w rozporządzeniu Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Zgodnie z § 20 rozporządzenia danymi ewidencyjnymi dotyczącymi lokalu są:
- identyfikator lokalu;
- numer porządkowy lokalu w budynku;
- rodzaj lokalu, z rozróżnieniem na lokale mieszkalne i niemieszkalne;
- numer kondygnacji, na której znajduje się główne wejście do lokalu;
- pole powierzchni użytkowej lokalu;
- pole powierzchni użytkowej pomieszczeń przynależnych do lokalu wynikające z sumy pól pomieszczeń przynależnych;
- wykaz pomieszczeń przynależnych do lokalu z określeniem ich parametrów:
a) rodzaj pomieszczenia,
b) identyfikator budynku, jeżeli pomieszczenie przynależne znajduje się w innym budynku niż lokal,
c) powierzchnia użytkowa pomieszczenia przynależnego; - oznaczenie dokumentu potwierdzającego własność, o ile lokal stanowi odrębny przedmiot własności;
- numer księgi wieczystej, o ile lokal stanowi odrębny przedmiot własności;
- adres lokalu, jeżeli został ustalony numer porządkowy budynku, w którym znajduje się lokal;
- oznaczenie jednostki rejestrowej lokalu, o ile lokal stanowi odrębny przedmiot własności.
Jednocześnie w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym w § 79:
„Lokal będący przedmiotem odrębnej własności oznacza się na podstawie aktu notarialnego lub orzeczenia sądu, a także wypisu z rejestru gruntów, wypisu z rejestru lokali lub wypisu z kartoteki lokali” oraz w § 80.1:
”Podstawą oznaczenia lokalu, do którego przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, jest zaświadczenie o powierzchni i położeniu lokalu, wydane przez właściwą spółdzielnię mieszkaniową”.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że dokumentem stanowiącym podstawę wpisu do księgi wieczystej w zakresie zmiany przeznaczenia lokalu (np. z użytkowego na mieszkalny) jest wypis z rejestru gruntów działki obejmującej budynek, w którym znajduje się lokal mieszkalny oraz wypis z rejestru lokali.
Oba wymienione dokumenty są generowane z operatu ewidencyjnego obejmującego informacje o gruntach, budynkach, lokalach oraz właścicielach nieruchomości. Operat ewidencyjny jest prowadzony przez starostę (Prawo geodezyjne i kartograficzne, Art. 24).
Przeczytaj: Nieprawidłowy opis lokalu w księdze wieczystej – jak go zmienić?
Jak uzyskać dokumenty potrzebne do złożenia wniosku o zmianę przeznaczenia lokalu w księdze wieczystej?
Wypis z rejestru gruntów oraz wypis z rejestru lokali można otrzymać składając wniosek w starostwie powiatowym albo urzędzie miasta, na terenie którego jest położona nieruchomość (lokal). Szczegółowe informacje w zakresie pozyskania obu dokumentów zawarliśmy w odrębnych artykułach:
Wniosek należy złożyć na formularzu „Wniosek o wydanie wypisu lub wyrysu z operatu ewidencyjnego” udostępnionym przez Państwową Ewidencję Gruntów i Budynków (EGiB).
Wzór formularza wniosku stanowi Załącznik nr 4 do Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 28 lipca 2020r. (Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Poz. 1322 w sprawie wzorów wniosków o udostępnienie materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego – można go POBRAĆ TUTAJ (strona 20). Wypełniony formularz wniosku można złożyć osobiście w starostwie lub urzędzie, bądź wysłać pocztą.
Wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego są jawne. Oznacza to, że każdy może żądać informacji zawartych w operacie ewidencji gruntów i budynków. Jednakże, jeżeli żądany dokument zawiera dane osobowe o właścicielu nieruchomości wówczas dokument ten może uzyskać:
- osoba, która jest właścicielem nieruchomości, lub jednostką organizacyjną władającą lokalem(ami), których dotyczy wniosek;
- jest organem administracji publicznej albo podmiotem niebędącym organem administracji publicznej realizującym zadania publiczne związane z gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy wniosek;
- jest operatorem sieci w rozumieniu ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. z 2019r.poz.2410, z późn. zmianami.);
- jest operatorem systemu przesyłowego, systemu dystrybucyjnego oraz systemu połączonego w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne (Dz. U. z 2020r.poz. 833, z późn. zmianami);
- ma interes prawny w dostępie do danych objętych wnioskiem wynikającym z aktu prawnego (należy podać oznaczenie publikatora tego aktu oraz jednostki redakcyjnej tego aktu, jak również należy wskazać okoliczności faktyczne będące przesłankami zastosowania przepisu prawa materialnego).
Gdzie w księdze wieczystej znajduje się informacja o przeznaczeniu lokalu?
W księdze wieczystej prowadzonej dla lokalu informacje o przeznaczeniu lokalu znajdziemy w Dziale I księgi wieczystej I-O „Oznaczenie nieruchomości” (dział I składa się z działu I-O „Oznaczenie nieruchomości” i działu I-Sp „Spis praw związanych z własnością”).
Dział I-O księgi wieczystej jest podzielony na rubryki:
- (1.2) – Numer nieruchomości,
- (1.3) – Położenie,
- (1.4) – Oznaczenie,
- (1.5) – Obszar,
- (1.6) – Zgodność z danymi ewidencji gruntów i budynków.
Rubryka 1.4 – „Oznaczenie” jest podzielona na podrubryki:
- 1.4.1 – Działka ewidencyjna,
- 1.4.2 – Budynek,
- 1.4.3 – Urządzenie,
- 1.4.4 – Lokal.
Szczegółowe informacje określające przeznaczenie lokalu znajdujemy w podrubryce 1.4.4 „Lokal”. W poszczególnych polach podrubryki 1.4.4 znajdujemy następujące informacje:
- 1.4.4.1 – identyfikator lokalu (identyfikator lokalu przyjmuje postać: WWPPGG_R.XXXX.Nr_BUD.NR_LOK);
- 1.4.4.2 – ulica (nazwa ulicy, przy której jest usytuowany budynek, w którym znajduje się lokal);
- 1.4.4.3 – numer budynku (numer porządkowy, którym został oznaczony budynek, zgodnie z danymi ewidencji gruntów i budynków);
- 1.4.4.4 – numer lokalu (numer porządkowy, którym został oznaczony lokal, zgodnie z danymi ewidencji gruntów i budynków);
- 1.4.4.5 – przeznaczenie lokalu (oznaczenie funkcji użytkowej zgodnie z funkcją określoną w ewidencji gruntów i budynków);
- 1.4.4.6 – opis lokalu, podany w odpowiednich podpolach:
A: rodzaj izby,
B: liczba izb wchodzących w skład lokalu; - 1.4.4.7 – opis pomieszczeń przynależnych – podane w odpowiednich podpolach:
A: rodzaj pomieszczenia,
B: liczba pomieszczeń przynależnych do lokalu; - 1.4.4.8 – kondygnacja (oznaczenie kondygnacji, na której jest usytuowane główne wejście do lokalu);
- 1.4.4.9 – przyłączenie – numer księgi wieczystej, z której lokal został wyodrębniony do danej księgi wieczystej);
- 1.4.4.10 – nieruchomość zabudowana budynkiem – dla lokalu, któremu przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, podane w odpowiednich podpolach:
A: numer księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości zabudowanej budynkiem stanowiącym własność spółdzielni lub:
B: w razie braku takiej księgi – numer obręby,
C: w razie braku takiej księgi – numer działki ewidencyjnej, na której jest położony budynek; - 1.4.4.11 – odrębność (wskazanie czy lokal stanowi odrębną nieruchomość, czy stanowi przedmiot spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu).
Zasadą jest, że podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są dane ewidencji gruntów i budynków. Przy czym zasada ta obowiązuje nie tylko przy zakładaniu księgi wieczystej, ale również w toku ujawnienia praw nabytych w wyniku obrotu wtórnego bądź zmiany przeznaczenia lokalu np. z użytkowego na mieszkalny.
Zatem oznaczenie nieruchomości ujawnione w Dziale I – księgi wieczystej „Oznaczenie nieruchomości” w polach rubryki 1.4.4. określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym z 15 lutego 2016r. powinno być zgodne z danymi zawartymi w ewidencji gruntów i budynków (Rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii 1 z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków).
Aby sąd wieczystoksięgowy mógł ujawnić zmianę przeznaczenia lokalu w księdze wieczystej niezbędne jest złożenie do sądu wniosku o wprowadzenie stosownych zmian.
Wniosek o ujawnienie zmiany przeznaczenia lokalu w księdze wieczystej
Rodzaj funkcji użytkowej lokalu ujawniony w księdze wieczystej prowadzonej dla danego lokalu powinien być zgodny z funkcją zapisaną w ewidencji gruntów i budynków. Zmiana funkcji użytkowej lokalu odnotowywana jest na podstawie stosownych dokumentów w rejestrach Państwowej Ewidencji Gruntów i Budynków.
W przypadku, gdy dojdzie do zmiany funkcji użytkowej lokalu, informacja w zakresie zaistniałej zmiany przekazywana jest przez starostę do sądu wieczystoksięgowego w terminie 14 dni od dokonania tej zmiany (od ujawnienia wpisu zmiany w ewidencji gruntów i budynków).
Informacja Starosty o zmianie przeznaczenia lokalu nie stanowi dla sądu podstawy prawnej zobowiązującej sąd do zmiany wpisu w księdze wieczystej w polu 1.4.4.5 – przeznaczenie lokalu.
Aby mogło dojść do ujawnienia tej zmiany w księdze wieczystej, niezbędne jest złożenie w sądzie wieczystoksięgowym właściwym dla miejsca położenia lokalu, wniosku z żądaniem zmiany przeznaczenia lokalu.
Wnioskodawcą może być właściciel lokalu bądź użytkownik wieczysty, a w przypadku współwłasności lokalu może to zrobić każdy ze współwłaścicieli bądź współużytkowników wieczystych.
Wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej zmiany przeznaczenia lokalu należy złożyć na urzędowym formularzu KW-WPIS. Formularz można pobrać TUTAJ.
Formularz KW-WPIS należy wypełnić w języku polskim, drukowanymi literami bez skreśleń i poprawek na komputerze lub ręcznie, zgodnie z pouczeniem umieszczonym na wstępie formularza oraz zgodnie z opisem pól.
Formularz wniosku został podzielony na sekcje. Każda sekcja natomiast posiada oznaczone pola.
W sekcji OZNACZENIE SĄDU I WYDZIAŁU, DO KTÓREGO SKŁADANY JEST WNIOSEK uzupełniamy następujące pola:
- Sąd Rejonowy – wpisujemy nazwę Sądu Rejonowego prowadzącego Wydział Ksiąg Wieczystych, właściwego dla miejsca położenia nieruchomości, w którym prowadzona jest jej księga wieczysta.
- Wydział Ksiąg Wieczystych – rzymskimi cyframi wpisujemy numer Wydziału Ksiąg Wieczystych danego Sądu Rejonowego.
W sekcji NUMER KSIĘGI WIECZYSTEJ, KTÓREJ DOTYCZY WNIOSEK wpisujemy numer księgi wieczystej nieruchomości, której ma dotyczyć wniosek o wpisanie aktualnej formy użytkowania lokalu.
Przechodząc do sekcji NA PODSTAWIE ZAŁĄCZONYCH DOKUMENTÓW WNOSZĘ O:
Należy w polu TRESC ŻĄDANIA zakreślić kwadrat „sprostowanie oznaczenia nieruchomości/ujawnienie budynku lub urządzenia” i następnie w polu nr 4 „Treść żądania” wpisać:
„Wnoszę o wpis w dziale I księgi wieczystej oznaczonej numerem XXXX/12345678/1, zmiany przeznaczenia lokalu z użytkowego (U) na mieszkalny (M).
Strony drugiej nie wypełnia się. Pola tej strony należy przekreślić.
Strona trzecia – WNIOSKODAWCY /UCZESTNICY POSTĘPOWANIA.
Należy wypełnić pola oznaczone numerem od 9 do 32, a w razie większej liczby uczestników postępowania również pola następne w takiej ilości ilu jest uczestników postępowania.
Adres do doręczeń należy podać w przypadku, gdy jest on inny od miejsca zamieszkania / siedziby wnioskodawcy uczestnika postępowania.
Strona czwarta wniosku: WYKAZ DOKUMENTÓW DOŁĄCZONYCH DO WNIOSKU:
Należy wypełnić pola, jeżeli do wniosku dołączono formularze:
- KW-WU wnioskodawca/uczestnik postępowania,
- KW-PP Pełnomocnik /przedstawiciel ustawowy,
- KW-ZAD Żądanie wpisu w księdze wieczystej,
oraz w polach od 84 do 88 wpisać dane identyfikujące inny dokument. W tym przypadku będą to dokumenty:
- „Wypis i wyrys z rejestru gruntów i budynków”,
- „Wypis z rejestru lokali”,
- „Rzut lokalu wraz z tabelarycznym wyliczeniem powierzchni poszczególnych pomieszczeń lokalu” (Lokale wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi zaznacza się na rzucie odpowiednich kondygnacji budynku, a w razie położenia pomieszczeń przynależnych poza budynkiem mieszkalnym – także na wyrysie z operatu ewidencyjnego” – ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Rzut lokalu powinien być sporządzony przez architekta i zaktualizowany przez właściwy w danej gminie wydział architektury.
Na stronie czwartej w sekcji Wnioskodawca/Pełnomocnik/Przedstawiciel ustawowy wpisujemy Nazwę/Imię i nazwisko, datę oraz składamy własnoręczny podpis.
Dołączone do wniosku dokumenty powinny być opatrzone klauzulą o treści: „Dokument niniejszy jest przeznaczony do dokonywania wpisu w księdze wieczystej”.
Koszty i opłaty związane ze zmianą przeznaczenia lokalu w księdze wieczystej
Wnosząc do starostwa o udostępnienie materiałów kartograficzno-ewidencyjnych pochodzących z operatu ewidencyjnego musimy liczyć się z koniecznością poniesienia pewnych kosztów. Podobnie, stosowne opłaty są wymagane w przypadku złożenia wniosku do sądu wieczystoksięgowego o dokonanie wpisu w księdze wieczystej.
Wysokość opłat za udostępnienie materiałów z Państwowego Zasobu Geodezyjno-Kartograficznego określa Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, Tabela nr 11 (str. 103).
Cena dokumentu jest zależna od tego, jaką formę otrzymania tego dokumentu wybierze wnioskujący:
- za wypis z rejestru lokali w postaci dokumentu elektronicznego należy uiścić – 25 zł;
- za wypis z rejestru lokali w postaci dokumentu drukowanego należy uiścić – 30 zł;
- za wypis i wyrys z rejestru gruntów w postaci dokumentu elektronicznego należy uiścić – 140 zł;
- za wypis i wyrys z rejestru gruntów w postaci dokumentu drukowanego należy uiścić 150 zł.
Do wniosku o zmianę przeznaczenia lokalu w księdze wieczystej składanego w sądzie wieczystoksięgowym należy dołączyć dowód wniesienia opłaty sądowej. Na dzień dzisiejszy opłata sądowa związana z wpisem w dziale I-O „Oznaczenie nieruchomości” wynosi 100 zł.
Opłatę sądową można wnieść do sądu wieczystoksięgowego właściwego dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej dla danej nieruchomości w sposób:
- przelewem na rachunek bankowy sądu wieczystoksięgowego,
- w kasie sądu wieczystoksięgowego nabywając znaki skarbowe w określonej wysokości.
Sąd wieczystoksięgowy po rozpoznaniu złożonego wniosku o wpis oraz po zbadaniu treści i formy wniosku, jak również dołączonych do wniosku dokumentów, dokona wpisu żądania zmiany przeznaczenia nieruchomości – lokalu, a o dokonanym wpisie zawiadomi właściciela lokalu (współwłaścicieli, użytkowników wieczystych). Na zawiadomieniu, informacje aktualne prezentowane są na białym tle, natomiast informacje wykreślone prezentowane są na szarym tle.
Przeczytaj również: Błędny metraż mieszkania w księdze wieczystej
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
- Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
- Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 27 kwietnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów wniosków o udostępnienie materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, licencji i Dokumentu Obliczenia Opłaty, a także sposobu wydawania licencji.
- Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, Tabela nr 11 (str. 103).
- Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.
Zdjęcie: Pexels.com
Podobne artykuły
