Ograniczone prawo rzeczowe ma na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej. Służy najczęściej zaspokojeniu potrzeb właściciela nieruchomości władnącej.
Księgi Wieczyste Online – znajdź po adresie lub numerze działki
Prawa rzeczowe ograniczone reguluje Art. 244 – 251 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Zgodnie z treścią ustawy ograniczonymi prawami rzeczowymi są:
- użytkowanie,
- służebność,
- zastaw,
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
- hipoteka.
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipotekę regulują odrębne przepisy.
Szukasz numeru księgi wieczystej?
Znajdź go online na podstawie adresu nieruchomości lub numeru działki:
Ksiegiwieczyste.pl
Przekonaj się, jakie to proste!
Jak dochodzi do powstania prawa rzeczowego?
Ograniczone prawo rzeczowe powstaje najczęściej w drodze:
- umowy właściciela nieruchomości z osobą, która to prawo nabywa (np. służebność drogi koniecznej),
- orzeczenia sądowego (również w przypadku ustanowienia drogi koniecznej jeżeli nie było woli porozumienia stron władnącego i obciążonego),
- decyzji administracyjnej (np. służebność drogi koniecznej przy podziale nieruchomości),
- zasiedzenia (w przypadku służebności gruntowych).
Przeczytaj: Prawa osobiste i roszczenia ujawniane w księdze wieczystej
Ograniczone prawa rzeczowe a księga wieczysta
Ograniczone prawa rzeczowe typu użytkowanie, zastaw czy służebność, po ich ustanowieniu wpisywane są do działu trzeciego księgi wieczystej, zwanego „Prawa, roszczenia i ograniczenia”.
Wpis w/w praw do księgi wieczystej następuje bądź na wniosek właściciela nieruchomości (służebność drogi koniecznej, zasiedzenie) bądź z urzędu w przypadku np. decyzji administracyjnej.
Każdy przyszły nabywca nieruchomości obciążonej ograniczonym prawem rzeczowym ujawnionym w księdze wieczystej powinien mieć na uwadze, że ograniczone prawo rzeczowe ujawnione w księdze wieczystej ma pierwszeństwo przed takim prawem nieujawnionym w księdze wieczystej bez względu na datę jego powstania.
I tak w przypadku, gdy nabyliśmy nieruchomość obciążoną służebnością gruntową wpisaną do księgi wieczystej, a następnie już po nabyciu tej nieruchomości, dowiadujemy się, że jest ona obciążona innym ograniczonym prawem, które nie jest wpisane do księgi wieczystej, to bez względu na datę powstania owego prawa, zawsze prawo ujawnione w księdze wieczystej ma pierwszeństwo przed tym nie ujawnionym, chociażby było ono ustanowione wcześniej.
W przypadku połączenia nieruchomości w jednej księdze wieczystej, z których chociażby jedna nieruchomość jest obciążona ograniczonym prawem rzeczowym, to ograniczenie to obciąża całą nieruchomość.
Kiedy prawo rzeczowe wygasa?
Ograniczone prawo rzeczowe wygasa:
- w razie wygaśnięcia zabezpieczonej tym prawem wierzytelności,
- jeśli uprawniony zrzeknie się go – oświadczenie o zrzeczeniu się prawa powinno być złożone właścicielowi rzeczy obciążonej, jeśli prawo było ujawnione w księdze wieczystej – do jego wygaśnięcia potrzebne jest też wykreślenie z księgi wieczystej,
- jeżeli osoba, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe nabędzie na własność nieruchomość obciążoną tym prawem, stanie się właścicielem nieruchomości,
- jeśli ograniczone prawo rzeczowe jest prawem terminowym, to po upływie terminu, na jaki zostało ustanowione, prawo to wygasa (np. użytkowanie),
- wskutek jego niewykonywania przez 10 lat (dotyczy użytkowania i służebności gruntowej),
- z chwilą śmierci uprawnionego (służebność osobista),
- z mocy wyroku sądowego, decyzji administracyjnej.
Do wygaśnięcia ograniczonego prawa rzeczowego może dojść również w sytuacji, gdy prawo to straciło znaczenie gospodarcze dla władnącego.
W takim przypadku, władnący składa obciążonemu oświadczenie, w którym informuje go o swojej decyzji. Jeżeli ograniczone prawo rzeczowe było wpisane do księgi wieczystej, do jego wygaśnięcia potrzebny jest wniosek o wykreślenie wpisu z księgi wieczystej.
Wniosek o wykreślenie ograniczonego prawa rzeczowego w księdze wieczystej składa obciążony na formularzu KW-WPIS. Do wniosku dołącza się oświadczenie władnącego.
Przeczytaj: Formularz KW-WPIS – Wniosek o wpis w księdze wieczystej
Porządek pierwszeństwa praw rzeczowych
Ustalając ograniczone prawo rzeczowe, które ma być wpisane w księdze wieczystej, właściciel może zastrzec pierwszeństwo przed tym prawem lub również z tym prawem dla innego prawa. Porządek pierwszeństwa może być zmieniony w drodze umowy pomiędzy tym, czyje prawo ma ustąpić pierwszeństwa. Każda zmiana pierwszeństwa nie może naruszać praw mających niższe pierwszeństwo.
Przeczytaj również: Zasada pierwszeństwa praw wpisanych w księdze wieczystej
Tekst opracowano na podstawie:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
- Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
- Stanisław Rudnicki, „Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz”.
Foto: Fotolia
Podobne artykuły
