W przypadku, gdy niemożliwe jest uzyskanie zgody wierzyciela niezbędnej do złożenia wniosku o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej, bo wierzyciel już nie istnieje bądź zmienił nazwę i siedzibę, dłużnik, który spłacił swój dług, aby wykreślić hipotekę ciążącą na nieruchomości, może zwrócić się o wydanie stosownego zaświadczenia do Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) bądź złożyć zabezpieczoną kwotę do depozytu sądowego, zrzekając się uprawnienia do odebrania jej z powrotem.
Szukasz numeru księgi wieczystej?
Znajdź go na podstawie adresu nieruchomości lub numeru działki:
Wejdź na Ksiegiwieczyste.pl
Sprawdź, jakie to proste!
Istotę hipoteki określa Art. 65 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. W myśl tego przepisu, podstawowym celem hipoteki jest zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności poprzez obciążenie określonej nieruchomości prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.
Ustanowienie hipoteki wymaga wpisu hipoteki do księgi wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości.
Spłata długu – wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą wygaśnięcie hipoteki. W razie wygaśnięcia hipoteki powstaje niezgodność miedzy stanem prawnym ujawnionym w treści księgi wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym. Najprostszą drogą prowadzącą do usunięcia powstałej niezgodności jest wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej. Aby jednak móc doprowadzić do wykreślenia hipoteki, trzeba udowodnić sądowi, że hipoteka wygasła. Wierzyciel powinien dokonać wszelkich czynności umożliwiających wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej.
Niestety, nie zawsze sprawa wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej jest prosta. Zwłaszcza, gdy hipoteka została ustanowiona w latach już minionych, a wierzyciel (np. bank) wskazany w treści księgi wieczystej już nie istnieje bądź zmienił siedzibę i nazwę.
Jeżeli nie uporamy się z wykreśleniem starej hipoteki z księgi wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości, to w razie sprzedaży takiej nieruchomości nie możemy liczyć na szybkie zbycie danej nieruchomości czy uzyskanie intratnej oferty.
W przypadku, gdy niemożliwe jest uzyskanie zgody wierzyciela na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej (niezbędnej do złożenia wniosku o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej), bo wierzyciel już nie istnieje bądź zmienił nazwę i siedzibę, dłużnik, który spłacił swój dług może zwrócić się o wydanie stosownego zaświadczenia do Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK).
BGK jest instytucją, której zadaniem jest m.in. wydawanie oświadczeń mających moc dokumentu urzędowego w rozumieniu Art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, umożliwiających wykreślenie wpisów ujawnionych w działach III i IV ksiąg wieczystych lub zbiorach dokumentów, dokonanych na rzecz:
a) instytucji kredytowych zlikwidowanych lub uznanych za zlikwidowane na podstawie dekretów:
- dekretu z dnia 25 października 1948 r. o zasadach i trybie likwidacji niektórych przedsiębiorstw bankowych (Dz. U. poz. 410, z 1949 r. poz. 256 oraz z 1951 r. poz. 240),
- dekretu z dnia 25 października 1948 r. o zasadach i trybie likwidacji niektórych instytucji kredytu długoterminowego (Dz. U. poz. 411 oraz z 1951 r. poz. 241),
- dekretu z dnia 25 października 1948 r. o reformie bankowej (Dz. U. z 1951 r. poz. 279, z 1957 r. poz. 136 oraz z 1958 r. poz. 356).
b) Skarbu Państwa z tytułu:
- nabycia ziemi i inwentarza z Państwowego Funduszu Ziemi, utworzonego dekretem z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. poz. 13, z 1957 r. poz. 172 oraz z 1968 r. poz. 6),
- udzielonych w latach 1945–1990 kredytów i pożyczek na rozbiórkę i naprawę, wykończenie budowy, nadbudowę, remont i odbudowę budynków, na sprzedaż gruntów pod zabudowę oraz na sprzedaż przez państwo domów jednorodzinnych i wielorodzinnych,
c) Skarbu Państwa lub podmiotów, których następcą jest Skarb Państwa, dokonanych przed dniem 1 września 1939 r.
Bank Gospodarstwa Krajowego wydaje oświadczenie, w/w sprawach na wniosek właścicieli nieruchomości obciążonych, po dokonaniu przez nich spłaty ujawnionej wierzytelności. BGK w celu określenia aktualnej wysokości ujawnionej wierzytelności uwzględnia odpowiednie przepisy dotyczące systemu pieniężnego, w tym przepisy dotyczące denominacji złotego.
Jakie czynności należy wykonać, aby uzyskać oświadczenie BGK o zezwolenie na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej?
W celu uzyskania oświadczenia Banku Gospodarstwa Krajowego o zezwoleniu na wykreślenie wpisów ujętych w dziale IV – Hipoteka księgi wieczystej, należy w BGK złożyć stosowny wniosek. Wniosek może złożyć osoba ujawniona w Dziale II „Własność” księgi wieczystej – właściciel nieruchomości.
Jeżeli wnioskodawcą jest inna osoba aniżeli ujawniona w Dziale II księgi wieczystej (np. spadkobierca), wówczas do wniosku należy dołączyć kopie dokumentu, z którego będzie wynikało, że wnioskodawca posiada prawo do uzyskania takiego oświadczenia. Dokumentem takim może być:
- postanowienie sądu o nabyciu spadku lub postanowienie sądu o dziale spadku bądź umowy o dziale spadku,
- akt notarialny będący dokumentem potwierdzającym nabycie nieruchomości bądź akt darowizny,
- postanowienie sądu o zasiedzeniu nieruchomości,
- pełnomocnictwo z podpisem notarialnie poświadczonym do reprezentowania wnioskodawcy w sprawie wykreśleń wpisów w dziale IV księgi wieczystej.
Wniosek o wydanie zezwolenia na wykreślenie wpisu w księdze wieczystej można pobrać ze strony internetowej Banku Gospodarstwa Krajowego umieszczonej w Internecie pod adresem: https://www.bgk.pl/osoby-prywatne/oswiadczenia-ksiegi-wieczyste/zezwolenia-na-wykreslenie-z-ksiag-wieczystych/.
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o uzyskanie oświadczenia BGK o zezwolenie na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej?
Do wniosku do banku o zezwolenie na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej należy dołączyć:
- dowód spłaty wartości obciążenia ujawnionego w księdze wieczystej – w przypadku nie posiadania dowodu spłaty, BGK – po przeliczeniu kwoty obciążenia na obecnie obowiązującą jednostkę pieniężną (po denominacji) – wezwie Wnioskodawcę do spłaty wierzytelności zapisanej w księdze wieczystej;
- kopię dokumentów dot. wykreślanego wpisu w księdze wieczystej, np. dokument, w którym wskazana jest data ustanowienia ciężaru – data nabycia nieruchomości, data nadania ziemi, jak również dokumenty kredytowe, które stanowiły podstawę dokonania wpisu obciążenia.
W przypadku niedołączenia w/w dokumentów do wniosku, BGK udzieli odpowiedzi opierając się na danych dostępnych w systemie teleinformatycznym do obsługi ksiąg wieczystych udostępnionym przez Ministerstwo Sprawiedliwości lub zwróci się o uzupełnienie wniosku przez Wnioskodawcę.
Jak i gdzie złożyć wniosek do BGK o wydanie oświadczenia o zezwolenie na wykreślenie wpisu w księdze wieczystej?
Wypełniony i własnoręcznie podpisany wniosek o wydanie oświadczenia o zezwolenie na wykreślenie wpisu w księdze wieczystej (tutaj hipoteki) należy złożyć w kancelarii Banku Gospodarstwa Krajowego, lub przesłać w formie elektronicznej korzystając ze strony internetowej Banku Gospodarstwa Krajowego umieszczonej pod adresem: https://www.bgk.pl/osoby-prywatne/oswiadczenia-ksiegi-wieczyste/zezwolenia-na-wykreslenie-z-ksiag-wieczystych/ i zawartej na tej stronie zakładki „Złóż wniosek”:
Żródło: https://www.bgk.pl
Wniosek do Banku Gospodarstwa Krajowego można złożyć w następujący sposób:
- wypełnić formularz znajdujący się w zakładce „Złóż wniosek”,
- przesłać podpisany wniosek na adres: „Bank Gospodarstwa Krajowego, Varso 2, ul. Chmielna 73, 00-801 Warszawa – z dopiskiem „Departament Prawny”,
- lub złożyć w kancelarii BGK pod wyżej wymienionym adresem.
Informację na temat wniosku zarejestrowanego przez BGK można uzyskać dzwoniąc pod numer telefonu: 801-598-888.
Procedura rozpatrywania wniosku przez BGK o wydanie zezwolenia na wykreślenie wpisu w księdze wieczystej
Procedura rozpatrywania wniosków o wydanie oświadczenia o zezwoleniu na wykreślenie wpisu w księdze wieczystej zostaje wszczęta po złożeniu wniosku w BGK przez osobę uprawnioną. Wniosek, po zarejestrowaniu, podlega procedurze weryfikacji pod kątem czy BGK jest właściwy do wydania oświadczenia.
W przypadku braków formalnych we wniosku, BGK wzywa wnioskodawcę do ich uzupełnienia i po otrzymaniu potrzebnych dokumentów BGK dokonuje weryfikacji dokumentacji i przygotowuje pismo do wnioskodawcy wskazujące kwotę do zapłaty.
Kwota do zapłaty, to kwota obciążenia figurująca w Dziale IV księgi wieczystej (Hipoteka) + opłata za rozpatrzenie wniosku.
Bank Gospodarstwa Krajowego po otrzymaniu należnej kwoty, księguje ją, a następnie po rozliczeniu dokonanej wpłaty przygotowuje i wysyła wnioskodawcy „Oświadczenie o zezwoleniu na wykreślenie wpisu w księdze wieczystej”.
Wnioskodawca, będąc w posiadaniu oświadczenia Banku Gospodarstwa Krajowego o zezwoleniu na wykreślenie wpisu w księdze wieczystej, może wystąpić z wnioskiem (KW-WPIS) do Sądu Rejonowego, w którym prowadzona jest dana księga wieczysta, o wykreślenie wpisu hipoteki. Do wniosku KW-WPIS należy dołączyć oświadczenie BGK.
Wykreślenie hipoteki w przypadku, gdy miejsce pobytu wierzyciela nie jest znane – postępowanie depozytowe
W sytuacji, gdy Bank Gospodarstwa Krajowego nie stanowi właściwego podmiotu do wydania złożenia oświadczenia, a miejsce pobytu wierzyciela bądź jego następców prawnych nie jest znane, z pomocą w zakresie uzyskania możliwości wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej przychodzi instytucja tzw. depozytu sądowego.
W myśl obowiązującego przepisu Art. 99, ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece:
Gdy wierzytelność zabezpieczona hipoteką jest wymagalna, a wierzyciel dopuszcza się zwłoki albo też zaspokojenie go napotyka trudności, hipoteka wygasa, jeżeli właściciel nieruchomości złoży zabezpieczoną kwotę do depozytu sądowego, zrzekając się uprawnienia do odebrania jej z powrotem.
Jednocześnie, zgodnie z Art. 467 k.c.:
Poza wypadkami przewidzianymi w innych przepisach dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego:
1) jeżeli wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności, nie wie, kto jest wierzycielem, albo nie zna miejsca zamieszkania lub siedziby wierzyciela;
Innymi wypadkami wymienionymi w Art. 467 k.c., które umożliwiają złożenie zabezpieczonej kwoty do depozytu są:
- dłużnik nie wie, kto jest wierzycielem albo nie zna miejsca zamieszkania wierzyciela,
- wierzyciel nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych ani przedstawiciela uprawnionego do przyjęcia świadczenia,
- powstał spór, kto jest wierzycielem, np. po śmierci wierzyciela nie jest zakończone postępowanie spadkowe lub,
- z powodu innych okoliczności dotyczących osoby wierzyciela świadczenie nie może być spełnione, np. w wypadku, gdy wierzyciel zmienił adres, a dłużnik nie zna jego aktualnego adresu.
W przedstawionych i zaistniałych okolicznościach, wykreślenie hipoteki następuje na wniosek właściciela nieruchomości na podstawie prawomocnego postanowienia sądu o zezwoleniu na złożenie do depozytu sądowego oraz dowodu wpłaty zabezpieczonej kwoty do depozytu sądowego z jednoczesnym zrzeczeniem się odebrania zabezpieczonej kwoty z powrotem (Art. 99, ust. 2 u.o.k.w.h).
Sądem właściwym do wyrażenia zgody na złożenia świadczenia do depozytu będzie Sąd Rejonowy właściwy ze względu na położenie nieruchomości, na której ustanowiono hipotekę. Przy czym, przez „zabezpieczoną” kwotę należy rozumieć sumę hipoteki.
Wniosek o wyrażenie zgody na złożenie świadczenia do depozytu sądowego
Złożenie kwoty dłużnej do depozytu sądowego odbywa się na podstawie Art. 692-693 10 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.2021.0.1805 tj.).
We wniosku o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego należy:
- określić zobowiązanie, przy wykonaniu, którego składa się przedmiot;
- przytoczyć okoliczności uzasadniające złożenie;
- dokładnie oznaczyć przedmiot, który ma być złożony;
- wskazać osobę, której przedmiot ma być wydany, oraz warunki, pod którymi wydanie ma nastąpić.
W postępowaniu o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego sąd nie bada prawdziwości twierdzeń zawartych we wniosku, ograniczając się do oceny, czy według przytoczonych okoliczności złożenie do depozytu jest prawnie uzasadnione.
Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego może być dokonane dopiero po uzyskaniu zezwolenia sądu. Jeżeli jednak przedmiotem świadczenia są pieniądze polskie, złożenie do depozytu może być dokonane również przed uzyskaniem zezwolenia sądu. W takim wypadku dłużnik powinien równocześnie ze złożeniem pieniędzy zgłosić wniosek o zezwolenie na złożenie do depozytu.
W razie uwzględnienia tego wniosku, złożenie do depozytu uważa się za dokonane w chwili, w której rzeczywiście ono nastąpiło. Jeżeli przedmiotem świadczenia są pieniądze, złożenie do depozytu sądowego następuje przez wpłatę określonej kwoty pieniężnej na rachunek depozytowy Ministra Finansów (Art. 692-693 k. p. c.).
Z chwilą złożenia przez dłużnika zabezpieczonej kwoty do depozytu sądowego, oraz zrzeczenia się uprawnień do odebrania tej kwoty z powrotem, hipoteka wygaśnie. Wygaśniecie hipoteki nie jest jednoznaczne z jej wykreśleniem.
Postępowanie związane z wykreśleniem hipoteki
Wykreślenie hipoteki następuje na wniosek właściciela nieruchomości. Wniosek należy złożyć na formularzy KW-WPIS do sądu wieczystoksięgowego, w którym prowadzona jest księga wieczysta dla nieruchomości obciążonej przedmiotową hipoteką. Do wniosku KW-WPIS należy dołączyć następujące dokumenty:
- prawomocne postanowienia sądu o zezwoleniu na złożenie do depozytu sądowego zabezpieczonej kwoty w wysokości sumy hipoteki,
- dowód wpłaty zabezpieczonej kwoty w wysokości sumy hipoteki,
- zrzeczenie się odebrania z powrotem z depozytu sądowego zabezpieczonej kwoty równej sumie hipoteki.
Aby dowiedzieć się, jak krok po kroku wygląda procedura wykreślenia hipoteki, przejdź do artykułu: Wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej – poradnik krok po kroku
Zachęcamy również do zapoznania się ze wzorem wypełnionego wniosku: Przykład wypełnienia wniosku o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej
Po wykreśleniu hipoteki, księga wieczysta staje się wolna od wpisów w Dziale IV – Hipoteka, a właściciel nieruchomości może tą nieruchomością zarządzać, bez obawy, że ktoś może podważyć jego prawo własności.
Podstawa prawna i inne źródła:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
- Ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego.
- Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego.
- „Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane. Komentarz ” – Heropolitańska, Tułodziecka, Hryćków-Mycka, Kuglarz.
Zdjęcie: Pixabay.com
Podobne artykuły
