Księga wieczysta jest specyficznym rejestrem publicznym określającym stan prawny nieruchomości. Księgi wieczyste prowadzone są przez Sądy Rejonowe, wydziały wieczystoksięgowe.
Głównym celem prowadzenia ksiąg wieczystych jest zapewnienie bezpieczeństwa w obrocie nieruchomościami (w nabywaniu i zbywaniu nieruchomości). Zagadnienia związane z księgami wieczystymi reguluje ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
Księgi wieczyste prowadzone są dla nieruchomości, którymi są:
- grunty,
- budynki,
- lokale.
Księgi wieczyste prowadzi się również dla prawa, jakim jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.
Księgi Wieczyste Online – znajdź po adresie lub numerze działki
Numer księgi wieczystej
Każda księga wieczysta prowadzona w systemie elektronicznym opatrzona jest specyficznym trójczłonowym numerem, który:
- w części pierwszej wskazuje na miejsce położenia nieruchomości,
- w części drugiej podaje dotychczasowy numer księgi wieczystej – tak uzupełniony zerami z przodu,
- aby ilość wszystkich cyfr wynosiła osiem,część trzecia to cyfra kontrolna (wyliczana automatycznie).
Przeczytaj: Numer księgi wieczystej – o co chodzi?
Zasady rządzące instytucją ksiąg wieczystych
Księgami wieczystymi rządzi kilka zasad, a mianowicie:
Księgi wieczyste są jawne
Co oznacza, że każdy kto zna numer księgi wieczystej może zapoznać się z jej treścią. Zasada ta nie dotyczy dokumentów zgromadzonych w aktach księgi wieczystej. Akta księgi wieczystej może przeglądać jedynie osoba, która posiada interes prawny oraz notariusz. Z uwagi na fakt, że księgi wieczyste są jawne, w konkretnych sytuacjach nie można zasłaniać się nieznajomością treści księgi wieczystej.
Domniemanie zgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym
Zasadę tę określa art. 3.1. ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, który mówi:
„domniemywa się, że prawo jawne w księdze wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym”.
Określenie „domniemywa się” oznacza, że przyjmuje się za pewne, że to co jest wpisane do księgi wieczystej istnieje, a to co jest wykreślone nie istnieje.
Zasada rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych
Zasadę tę określa art. 5 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, który mówi, że:
“w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, treść księgi wieczystej rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą nieuprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe (rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych)”.
Oznacza to, że rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych odnosi się wyłącznie do praw wpisanych w księdze wieczystej, nie odnosi się natomiast do dokumentów zawartych w zbiorze dokumentów.
Przepisy rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych chronią tego nabywcę, którego kontrahentem jest osoba wpisana w księdze wieczystej jako właściciel nieruchomości. Rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych wyłącza wzmianka (art. 8 u.k.w.i.h.). Wzmiankę zawiera każdy dział księgi wieczystej.
Przeczytaj: Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych
Działy księgi wieczystej
Księga wieczysta składa się z czterech działów, przy czym:
- Dział I podzielony jest na: Dział I-O – Oznaczenie nieruchomości i Dział I – Sp – spis praw związanych z własnością.
- Dział II – Własność.
- Dział III – Prawa, roszczenia i ograniczenia.
- Dział IV – Hipoteka.
Działy ksiąg wieczystych, prowadzonych jeszcze do niedawna w systemie papierowym, były podzielone na łamy, natomiast dzisiaj, działy ksiąg wieczystych prowadzone w systemie elektronicznym, podzielone zostały na rubryki, a te z kolei na podrubryki.
Wpisów do ksiąg wieczystych na podstawie złożonych wniosków dokonują sędziowie bądź referendarze sądowi.
Przeczytaj: Działy księgi wieczystej – na co zwrócić uwagę
Akta księgi wieczystej
Przy każdej księdze wieczystej prowadzone są zbiory dokumentów zwane aktami księgi wieczystej. W aktach księgi wieczystej zawarte są wnioski i pisma, które były podstawą wpisów w poszczególnych działach księgi wieczystej. Akta księgi wieczystej nie są jawne, co oznacza, że może je przeglądać tylko osoba, która posiada interes prawny związany z nieruchomością.
Z aktami księgi wieczystej nie można zapoznać się poprzez publicznie dostępną przeglądarkę internetową https://ekw.ms.gov.pl/.
Niestety, aby móc przeglądać akta księgi wieczystej, oczywiście po spełnieniu warunku jakim jest posiadanie interesu prawnego, trzeba udać się do Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca położenia nieruchomości, gdzie po okazaniu stosownych dokumentów, zostaną nam wydane akta, które możemy przeglądać w obecności pracownika sądu.
W aktach księgi wieczystej znajduje się też księga wieczysta po „zmigrowaniu”, prowadzona dotychczas w wersji papierowej.
Elektroniczne księgi wieczyste
Obecnie wszystkie księgi wieczyste są zakładane i prowadzone w systemie informatycznym. Każdy, kto zna numer księgi wieczystej, może ją przeglądać nieodpłatnie na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości pod adresem: https://ekw.ms.gov.pl/.
W sytuacji, gdy jesteśmy zainteresowani nieruchomością, której numer księgi wieczystej jest nam nieznany, możemy posiłkować się przeglądarką umieszczoną w Internecie pod adresem: https://ksiegiwieczyste.pl. Przeglądarka ta pozwala na znalezienie numeru księgi wieczystej nieruchomości, której znany nam jest adres administracyjny bądź numer działki.
Pomimo wprowadzenia elektronicznej księgi wieczystej i uznania jej za powszechnie obowiązującą, model księgi wieczystej nie zmienił się. W dalszym ciągu księga wieczysta zawiera cztery działy. Zmianie uległ jedynie sposób prowadzenia księgi wieczystej.
Zakładanie i prowadzenie ksiąg wieczystych w systemie informatycznym określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 listopada 2013 r. (Dz. U. z dnia 29 listopada 2013 r. .poz. 1411).
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 lipca 2008 r. zakładanie i prowadzenie ksiąg wieczystych w systemie informatycznym zostało powierzone Sądom Rejonowym.
Postępowanie w sprawach dotyczących ksiąg wieczystych regulują art. 6261-62613 Kodeksu postępowania cywilnego.
Przeczytaj: Elektroniczna księga wieczysta – kilka faktów
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 listopada 2013 r. (Dz. U. z dnia 29 listopada 2013 r. poz. 1411) w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym.
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 lipca 2008 r. w sprawie wyznaczania Sądów Rejonowych, które zakładają i prowadzą księgi wieczyste w systemie informatycznym (Dz. U. Nr 133, poz.847 ze zm.).
Foto: Fotolia
Podobne artykuły
