Służebność przesyłu – wpis w księdze wieczystej

Służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym. W Polsce służebność przesyłu reguluje ustawa z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Art. 305., który mówi, że

„nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować urządzenia, lub jest właścicielem urządzeń służących do doprowadzenia płynów, pary, gazu, energii elektrycznej, znajdujących się na terenie nieruchomości obciążonej prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń”.

Z uwagi na fakt, że urządzenia przesyłowe to najczęściej strategiczne dla państwa nośniki energii, dostęp do tych urządzeń w celu utrzymania ich w sprawności, bieżącej konserwacji oraz usunięcia awarii, musi być zapewniony.

Księgi Wieczyste Online – znajdź po adresie lub numerze działki

Ustanowienie prawa służebności przesyłu

Udostępnienie nieruchomości obciążonej właścicielowi urządzeń biegnących liniowo w działce lub nad nią, wymaga ustanowienia prawa służebności przesyłu.

Ustanowienie prawa służebności przesyłu na nieruchomości (działce) wymaga spisania aktu notarialnego, w którym strony – właściciel nieruchomości obciążonej oraz właściciel urządzeń – ustalają prawa i obowiązki w zakresie korzystania z nieruchomości obciążonej.

Strony aktu notarialnego skupiają się najczęściej na formie dostępu do urządzeń, wyznaczają drogi dojazdu do urządzeń, terminy napraw regulaminowych, wjazdy na działkę w przypadku usunięcia awarii urządzeń.

Szukasz numeru księgi wieczystej?
Znajdź go online na podstawie adresu nieruchomości lub numeru działki:
Ksiegiwieczyste.pl
Przekonaj się, jakie to proste!

Umowa służebności przesyłu

Umowa służebności przesyłu może zostać zawarta zarówno w czasie istnienia urządzenia na nieruchomości, jak również przed posadowieniem takiego urządzenia na nieruchomości.

W praktyce podpisanie aktu notarialnego przez zainteresowane strony odbywa się w biurze notarialnym przed notariuszem. Do aktu notarialnego w sprawie służebności przesyłu, strony dostarczają wypisy z rejestru gruntów oraz odpisy ksiąg wieczystych nieruchomości, przez które przebiegają urządzenia przesyłowe.

Należy pamiętać, że w przypadku „ociągania” się właściciela nieruchomości z podpisaniem umowy służebności w formie aktu notarialnego, właściciel urządzeń przesyłowych może żądać zawarcia takiej umowy, oczywiście za wynagrodzeniem.

Podobnie, gdy przedsiębiorca, właściciel urządzeń przesyłowych nie kwapi się do podpisania umowy służebności, w takiej sytuacji, właściciel nieruchomości może żądać podpisania takiej umowy za wynagrodzeniem.

Wpis służebności przesyłu do księgi wieczystej

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, z dniem 1 lipca 2016 r. notariusz sporządzający akt notarialny ma obowiązek za pośrednictwem systemu elektronicznego jeszcze w tym samym dniu przesłać do Sądu Rejonowego, właściwego dla miejsca położenia nieruchomości, wniosek o wpis do księgi wieczystej prawa podlegającego ujawnieniu w księdze wieczystej, jakim jest m.in. służebność przesyłu.

Z chwilą skutecznego złożenia wniosku, czyli z chwilą rejestracji wniosku o wpis w dzienniku ksiąg wieczystych, wzmianka o wniosku zamieszczana jest automatycznie w odpowiednim dziale księgi wieczystej, w tym wypadku w dziale III księgi wieczystej – „Prawa, roszczenia i ograniczenia”.

Wzmianka wywołuje skutki określone w art. 8 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, tj. wyłącza rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Przeczytaj: Jak wykreślić służebność z księgi wieczystej?

Wynagrodzenie za służebność przesyłu

Służebność przesyłu jest prawem odpłatnym, a więc strona obciążona może żądać opłaty za korzystanie z nieruchomości. Przepisy nie określają jednak jasno, w jaki sposób powinna być ustalona wysokość tego wynagrodzenia.

Wśród elementów wpływających na wysokość wynagrodzenia wymienia się m.in.:

• wartość rynkową 1 metra kwadratowego nieobciążonej nieruchomości (jako górna granica wynagrodzenia),
• stopień ograniczenia możliwości korzystania z zajętego przez urządzenie pasa gruntu przez właściciela nieruchomości,
• ograniczenie możliwości inwestycyjnych z uwagi na istnienie urządzeń,
• sposób wykorzystywania przez właściciela pozostałej części nieruchomości albo jego nieruchomości sąsiednich,
• rozwój gospodarczy terenów położonych w sąsiedztwie,
• wyłączenie możliwości zabudowy mocą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu powinno obejmować:

• wynagrodzenie za korzystanie przez przedsiębiorstwo przesyłowe z nieruchomości,
• odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości w wyniku wybudowania na niej urządzeń przesyłowych (o ile faktycznie ten spadek nastąpił),
• odszkodowanie za inne szkody (ekwiwalent wszystkich korzyści, których właściciel nieruchomości zostanie pozbawiony w związku z jej obciążeniem).

Wysokość opłaty może być ustalona przez rzeczoznawcę majątkowego lub wynegocjowana przez strony w oparciu o stawki rynkowe.

Wygaśnięcie służebności przesyłu

Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z likwidacją przedsiębiorstwa. Po wygaśnięciu służebności, na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia z nieruchomości pozostawionych urządzeń, jak również naprawienia ewentualnych szkód.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, tj. Dz. U. z 2016 r. poz. 380, art. 305 (1) – 305 (4).
2. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
3. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym.

Foto: Fotolia