Wgląd do akt ksiąg wieczystych – czym jest interes prawny?

Księgi wieczyste są szczególnym dokumentem prowadzonym w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Zakładane i prowadzone są przez Sądy Rejonowe.

Księgi Wieczyste Online – znajdź po adresie lub numerze działki

Akta księgi wieczystej

Przeglądając elektroniczną księgę wieczystą mamy dostęp do jej czterech działów. Podstawowe działy księgi wieczystej to:

1. Oznaczenie nieruchomości,
2. Wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego,
3. Wpisy ograniczonych praw rzeczowych z wyjątkiem hipotek,
4. Wpisy dotyczące hipotek.

Każdy z wymienionych działów księgi wieczystej posiada rubrykę ”Wnioski i podstawy wpisów w księdze wieczystej” oraz „Położenie dokumentu”. W rubrykach tych umieszcza się informację o dokumencie, jaki został złożony – i na podstawie którego dokonano wpisu.

Wszelkie dokumenty oraz pisma związane z daną księgą wieczystą gromadzone są w Sądzie Rejonowym w aktach księgi wieczystej.

Akta księgi wieczystej prowadzone są przez Sąd Rejonowy dla każdej księgi wieczystej oddzielnie. Co ważne, prowadzone są wyłącznie w systemie papierowym, nie są wprowadzone do elektronicznego systemu ksiąg wieczystych. Innymi słowy do akt księgi wieczystej nie dotrzemy poprzez wyszukiwarkę https://ekw.ms.gov.pl/.

Akta księgi wieczystej znajdują się w Sądzie Rejonowym właściwym dla miejsca położenia nieruchomości. Oznacza to, że np. nie ma możliwości przeglądania akt księgi wieczystej w Sądzie Rejonowym w Jeleniej Górze, nieruchomości położonej w zasięgu administracyjnym miasta Kraków.

Zgodnie z ustawą z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, dokumenty zawarte w aktach księgi wieczystej może przeglądać – w obecności pracownika sądu, osoba posiadająca interes prawny oraz notariusz.

Co oznacza określenie „interes prawny”?

Według dostępnych źródeł interes prawny „to interes osobisty, chroniony przez prawo”.

Należy przyjąć za Stanisławem Rudnickim (wybitny prawnik znany z wielu publikacji o tematyce ksiąg wieczystych), że:

interes prawny w zakresie przeglądania akt księgi wieczystej posiadają wszystkie osoby na rzecz, których dokonano wpisu w księdze wieczystej, czyli te osoby, które są „zainteresowane w sprawie”.

Kto może przeglądać akta księgi wieczystej?

Akta księgi wieczystej w obecności pracownika sądu może przeglądać:

• właściciel nieruchomości,
• wierzyciel hipoteczny,
• użytkownik wieczysty,
• osoba na rzecz, której wpisane jest ograniczone prawo rzeczowe.

Natomiast do przeglądania akt księgi wieczystej nie ma prawa osoba, która zamierza nabyć nieruchomość. Uważa się, że wpisy w poszczególnych działach ksiąg wieczystych są wystarczająco wiarygodne, a akta pełnią funkcję zabezpieczającą te wpisy.

Art. 36 ust. 4 u.o.k.w.i.h pozwala na przeglądanie akt księgi wieczystej również notariuszowi.

Skoro ustawodawca nie wymienia w art. 36 ust. 4 u.o.k.w.i.h żadnych innych grup, którym przysługiwałoby prawo wglądu do akt księgi wieczystej domniemywa się, że katalog osób uprawnionych do przeglądania akt księgi wieczystej jest zamknięty.

Przeczytaj: Wgląd do ksiąg wieczystych – kto ma prawo?

Jak wygląda przeglądanie akt księgi wieczystej?

W praktyce, aby móc przeglądać akta księgi wieczystej, należy udać się do Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca położenia nieruchomości. W Wydziale wieczystoksięgowym należy złożyć stosowny wniosek zawierający prośbę o umożliwienie przeglądania akt danej księgi wieczystej.

Ponieważ nie przewidziano formularza na podstawie, którego można złożyć wniosek o wgląd do akt księgi wieczystej, w temacie tym musimy posiłkować się regulaminem wewnętrznym Sądu Rejonowego.

W sytuacji gdy w regulaminie Sądu nie przewidziano ścieżki postępowania w zakresie wglądu do akt, wniosek o umożliwienie przeglądania akt księgi wieczystej możemy złożyć odręcznie.

W przypadku nieznacznego obłożenia przez Sąd pracą oraz po pozytywnej weryfikacji naszego „interesu prawnego” możemy w tym samym dniu, w którym złożyliśmy wniosek przeglądać akta danej księgi wieczystej.

W innych przypadkach Sąd może wyznaczyć termin, w którym będziemy mogli przeglądać akta księgi wieczystej, oczywiście w obecności pracownika Sądu Rejonowego.

Zgodnie z ustawą o księgach wieczystych i hipotece zabrania się wynoszenia poza budynek Sądu ksiąg wieczystych, dokumentów i pism zgromadzonych w aktach księgi wieczystej.

Pozyskanie odpisu dokumentów znajdujących się w aktach księgi wieczystej

Uzyskanie odpisu dokumentów znajdujących się w aktach księgi wieczystej może nastąpić na nasz wniosek, złożony na formularzu „Wniosek o wydanie odpisu dokumentu z akt księgi wieczystej”. Przy czym należy podkreślić, że zgodnie z art. 36 u.o.k.w.i.h z dnia 6 lipca 1982 r.:

„Odpisy dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych wydaje się na żądanie osób zainteresowanych lub na żądanie sądu, prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej oraz jednostki samorządu terytorialnego.”

Przeczytaj: Wniosek o wydanie odpisu dokumentu z akt księgi wieczystej

Sporządzono na podstawie :

1. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
2. Stanisław Rudnicki, „Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz”.

Foto: Fotolia