Długi czas oczekiwania na wpis w księdze wieczystej – 2020 r.
W prawie polskim księga wieczysta stanowi jedyny rejestr stanu prawnego nieruchomości, którego wiarygodność jest gwarantowana przez państwo. Pomimo, że w Polsce zasada powszechności zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych nie została zrealizowana w znaczeniu obligatoryjnym, to jednak obowiązujące prawo uzależnia powstanie, zmianę i przeniesienie praw rzeczowych od wpisu w księdze wieczystej.
Szukasz numeru księgi wieczystej?
Znajdź go na podstawie adresu nieruchomości lub numeru działki:
Wejdź na Ksiegiwieczyste.pl
Sprawdź, jakie to proste!
Kiedy i dlaczego potrzebny jest wpis w księdze wieczystej
Obowiązek wpisu do księgi wieczystej dotyczy w szczególności takich praw jak nabycie nieruchomości, podział nieruchomości, wyodrębnienie części nieruchomości, odłączenie części nieruchomości od istniejącej księgi wieczystej i założenie dla tej części nowej księgi wieczystej, ustanowienie hipoteki, ustanowienie służebności (przesyłu, drogi koniecznej), prawo pierwokupu, nabycie spadku, przekształcenie użytkowania w prawo własności, służebności i innych praw i roszczeń.
Ujawnienie w księdze wieczystej każdej nowopowstałej czynności prawnej ma na celu zachowanie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz zabezpieczenie kredytu hipotecznego.
Szczególne znaczenie nie tylko dla banku, ale i dla kredytobiorcy posiada niezwłoczne ujawnienie hipoteki w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości będącej własnością kredytobiorcy. Okazuje się, że im dłuższy czas oczekiwania na wpis hipoteki do księgi wieczystej, tym wyższa może być marża stosowana przez niektóre banki przy udzielaniu kredytu hipotecznego. Istnieje, bowiem zasada, że dopóki wpis o ustanowieniu hipoteki nie zostanie ujawniony w dziale IV księgi wieczystej, dopóty banki mają prawo do stosowania wyższej marży. Ustanowienie hipoteki i jej wpis w dziale IV księgi wieczystej nieruchomości, np. nabytej za udzielony przez bank kredyt, uprawnia bank do zaspokojenia z tej nieruchomości.
Również dla banku, okres od momentu udzielenia kredytu do jego ujawnienia w księdze wieczystej poprzez wpis hipoteki, jest okresem obarczonym znacznym ryzykiem. Może zaistnieć taka sytuacja, że kredytobiorca już korzysta z udzielonego kredytu, np. nabył nieruchomość, mieszka w niej, a zabezpieczenie w postaci wpisu hipoteki do księgi wieczystej danej nieruchomości nie zostało w niej ujawnione. Bank, aby zniwelować ewentualne ryzyko, zabezpiecza się przed tym na kilka sposobów. Jednym z najbardziej popularnych jest podwyższenie marży stosowane od momentu udzielenia kredytu do czasu ujawnienia hipoteki w dziale IV księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości będącej własnością kredytobiorcy. W praktyce, w zależności od długości oczekiwania na ujawnienie hipoteki w księdze wieczystej, obciążenie dla kredytobiorcy może stanowić nawet wysokość dodatkowej raty kredytu (zob. Przykład wypełnienia wniosku o wpisanie hipoteki w księdze wieczystej).
Jakie są przyczyny dłuższego oczekiwania na wpis w księdze wieczystej
W ostatnim czasie zauważa się znaczne wydłużenie czasu oczekiwania na ujawnienie złożonego wniosku w księdze wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości. Okazuje się, że czas oczekiwania na wpis do księgi wieczystej, w zależności od obłożenia sądu wnioskami, waha się od 3 do nawet 8 miesięcy, a bywa, że w niektórych miastach okres ten wynosi nawet 1 rok.
Wydłużony czas oczekiwania na wpis wniosku do księgi wieczystej podyktowany jest m.in. wprowadzeniem w życie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.
Z dniem uprawomocnienia się ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego w prawo własności sądy rejonowe otrzymały dodatkowe zadania związane z dokonaniem z urzędu wpisu tego prawa dla kilku milionów użytkowników wieczystych.
Tak ogromne obciążenie sądów dodatkowymi czynnościami związanymi z wpisem w prawa własności oraz wpisem w dziale III księgi wieczystej roszczenia o opłatę, spowodowało nagłe spiętrzenie prac i wydłużenie czasu oczekiwania na wpis wniosków do księgi wieczystej nawet do kilku miesięcy. Dodatkowo, każdy wpis prawa własności musi zostać ujawniony w księdze wieczystej tzw. „macierzystej”, prowadzonej dla nieruchomości wspólnej, jak i tej prowadzonej dla lokalu, dla którego prawo użytkowania wieczystego zostało przekształcone w prawo własności.
Z uwagi na powyższe w wielu sądach rejonowych w większych miastach czas oczekiwania na wpis do księgi wieczystej podwoił się i wynosi średnio od 5 do nawet 8 miesięcy.
Jednym z dodatkowych czynników powodujących dłuższe oczekiwanie na ujawnienie wniosku w księdze wieczystej są braki kadrowe. Pomimo zwiększenia zatrudnienia, obsada kadrowa sądów wieczystoksięgowych, aby sprostać dodatkowym obowiązkom, nie jest wystarczająca.
Na wydłużenie czasu oczekiwania na wpis wniosku do księgi wieczystej mają również wpływ decyzje władz lokalnych np. związane ze zmianą nazwy ulic. Wprowadzenie takich decyzji w życie zmusza do wprowadzenia do ksiąg wieczystych zmiany nazwy ulic każdej nieruchomości, której adres ulega zmianie. Tego typu decyzje powodują wydłużenie czasu oczekiwania na wpis wniosków, od których ujawnienia zależy niejednokrotnie stan finansów przeciętnego kredytobiorcy.
Ile czasu ma sąd na dokonanie wpisu w księdze wieczystej
Obowiązujące przepisy prawa nie określają wprost, w jakim terminie powinien być rozpatrzony wniosek o wpis do księgi wieczystej. Zgodnie z ustawą z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, Art. 626, wniosek o wpis złożony przez osobę uprawnioną powinien być w dniu wpływu do sądu zarejestrowany niezwłocznie w dzienniku ksiąg wieczystych i opatrzony kolejnym numerem.
I tak się dzieje. Wniosek, który trafia do wydziału ksiąg wieczystych, niezwłocznie po jego zarejestrowaniu jest zamieszczany w odpowiednim dziale księgi wieczystej, jako wzmianka o wniosku. Wzmianka o wniosku złożonym za pośrednictwem systemu teleinformatycznego umieszczana jest automatycznie z chwilą umieszczenia wniosku w systemie. Następnie, zgodnie z przepisami, rozpatrywanie spraw odbywa się według kolejności ich wpływu. Kolejność rozpatrywania spraw może być zmieniona tylko wówczas, gdy zachodzi inna uzasadniona przyczyna zmiany wynikająca z organizacji pracy sądu.
Przeczytaj: Wzmianka w księdze wieczystej – co oznacza?
Czy istnieją sposoby na przyspieszenie wpisu w księdze wieczystej? Wniosek o przyspieszenie wpisu do księgi wieczystej
Sposobem na przyspieszenie wpisu do księgi wieczystej może być np. złożenie do sądu rejonowego prowadzącego daną księgę wieczystą wniosku o rozpatrzenie wniosku o wpis w trybie przyspieszonym. Przesłanką do złożenia takiego wniosku może być trudna sytuacja materialna, choroba w rodzinie bądź trudności w spłacie marży naliczonej przez bank. Z pośród rozpoznawanych spraw, które mają największe szanse na przyspieszenie wpisu wniosku do księgi wieczystej stanowią sprawy związane z ujawnieniem hipoteki w księdze wieczystej oraz wykreśleniem hipoteki z księgi wieczystej.
Z praktyki niektórych sądów wynika, że podejmując decyzje o przyspieszeniu wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej bądź jej wpisania do księgi wieczystej, sądy kierując się dobrem wnioskodawcy wprowadzają instytucje umożliwiające priorytetowe traktowanie takich wniosków. Jedną z funkcjonujących instytucji umożliwiających przyspieszenie wpisu hipoteki do księgi wieczystej jest instytucja pod nazwą „dyżur hipoteczny”.
Wnioskodawca składając wniosek o wpis do księgi wieczystej wnosi jednocześnie o objęcie wpisu „dyżurem hipotecznym”. W toku postępowania wieczystoksięgowego wnioskodawca może się spodziewać znacznego skrócenia czasu rozpatrzenia wniosku nawet do kilku tygodni. Wcześniejszy wpis hipoteki do księgi wieczystej kredytobiorcy nie tylko zmniejsza konieczność ponoszenia dodatkowych kosztów kredytu przez kredytobiorcę, ale również zabezpiecza interes banku.
Przeczytaj: Jak przyspieszyć wpis hipoteki w księdze wieczystej?
Gdzie można sprawdzić, ile czasu zajmie rozpatrzenie wniosku o wpis
Aby sprawdzić czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosku o wpis do księgi wieczystej, należy skontaktować się z sądem rejonowym, w którym prowadzona jest dana księga wieczysta i zapytać pracownika sądu, w jakim najkrótszym czasie od momentu złożenia wniosku o wpis, wniosek zostanie rozpatrzony.
Do coraz częstszych praktyk sądów należy umieszczanie na swoich stronach internetowych informacji o przybliżonym czasie oczekiwania na rozpatrzenie wniosku o wpis. Dlatego też przed złożeniem wniosku o wpis do księgi wieczystej dobrze jest „odwiedzić” stronę internetową danego sądu i sprawdzić, czy w ogłoszeniach sądu widnieje taka informacja.
Przykładowo Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie na swojej stronie internetowej (https://mokotow.sr.gov.pl/hipotekaksiegi-wieczyste,m,m2,248) wskazuje (w miesiącach) średni okres rozpoznawania wniosków w Wydziałach ksiąg wieczystych. Aktualnie średni czas oczekiwania na dokonanie wpisu do księgi wieczystej – rozpatrzenie wniosku wynosi 10 miesięcy (dane z dnia 10.09.2021 r.).
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
Pozostałe źródła:
- Stanisław Rudnicki, „Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz”.
- Strona internetowa Sądu Rejonowego dla m. Warszawa – Mokotów.
Zdjęcie: Pixabay.com